[table_of_contents]
Na czym polegają wyścigi psów?
Na początek zajmijmy się nieco historią wyścigów psów, bo od tego powinniśmy zacząć. Wyścigi psów, a konkretnie chartów znane są już od czasów starożytnych, kiedy to ówcześni Rzymianie organizowali pierwsze prymitywne zawody, w których to celem psów był żywy zając lub lis. Charty były wykorzystywane pierwotnie do polowań lub do odstraszania królików z upraw farmerów, jednak z czasem zostały one ukierunkowane przede wszystkim w stronę wyścigów.
W wyścigach psów biorą udział przede wszystkim charty, a najpopularniejszymi rasami widywanymi na torach są whippet, charcik włoski (obie należą do grupy psów małych), a także większe od nich chart polski, borzoj czy greyhound – jeden z najszybszych psów na świecie. Do wyścigów psów dopuszczone mogą być też inne rasy, jednak najważniejsze, aby podczas zawodów startowały wyłącznie zwierzęta z tej samej rasy. Ważne jest też posiadanie odpowiedniej licencji – osobniki nie posiadające specjalnego zezwolenia nie będą mogły być dopuszczone do legalnie organizowanych wyścigów.
Za kolebkę wyścigów chartów uchodzą Stany Zjednoczone, gdyż właśnie tam w II p. XIX w. odbyły się pierwsze takie zawody. Co więcej, w USA na początku XX w. wynaleziona została imitacja zająca, która pełni rolę wabika dla psów i jest niezbędnym atrybutem podczas gonitw. Wyścigi psów uznaje się za popularną rozrywkę przede wszystkim krajów anglosaskich, do których oprócz Stanów Zjednoczonych zalicza się też Anglię czy Australię, ale ten rodzaj psiej rywalizacji znajduje swoich licznych fanów także w Hiszpanii.
Dlaczego wyścigi chartów są tak bardzo interesujące? Chodzi tu przede wszystkim o dynamikę oraz adrenalinę – wypuszczone z boksów do gonitwy psy w dosłownie kilka sekund osiągają prędkość około 60 km/h, a charty greyhound potrafią dobijać nawet do rekordowej prędkości 72 km/h! Co więcej, wyścigi psów są stosunkowo proste, przejrzyste, a także szybkie, dlatego znalazły spore grono zainteresowanych zwłaszcza pod kątem obstawiania rezultatów.
Legalne wyścigi psów, a także cała związana z nimi otoczka są z założenia prowadzone w sposób humanitarny, a traktowanie, trenowanie i wychowywanie psów wyścigowych jest ściśle określone w przepisach – dla przykładu na terenie Wielkiej Brytanii tego typu regulacjami zajmuje się Greyhound Board of Great Britain. Co określone jest w tego typu regulaminach? Chodzi to o takie aspekty, jak określenie wymogów co do przygotowania torów do wyścigów (muszą mieć one specjalne licencje), wieku psów startujących w zawodach (dolna granica do 12 miesięcy) czy diety i zasad treningowych.
Wyścigi psów w Polsce
Dyscyplina ta trafiła także do Polski, a za regulację wszelkich działań w tej kwestii odpowiada powołany do tego Związek Kynologiczny, czyli organizacja członkowska Międzynarodowej Federacji Kynologicznej (FCI) mającej swoją siedzibę w Belgii. FCI swoim panowaniem obejmuje większość państw świata, jednak nie jej zasady nie są respektowane w Anglii czy Stanach Zjednoczonych, czyli państwach najmocniej związanych z wyścigami psów. Zgodnie z ustaleniami FCI w krajach członkowskich, a więc także i w Polsce, zabrania się urządzania zakładów bukmacherskich na wydarzenia związane z wyścigami psów, a głównym zadaniem Związku Kynologicznego w Polsce jest organizacja imprez oraz wydawania licencji psom oraz arenom zmagań chartów. Organizacja ta udostępnia także regulaminy, formularze, a także kalendarz wydarzeń, jakie odbywają się w naszym kraju. Imprez tych nie ma zbyt wiele – jest to zazwyczaj około 10 zdarzeń rocznie, które odbywają się w okresie od kwietnia do października i są to zarówno zawody ogólnopolskie (Mistrzostwa Polski czy Grand Prix Polski), jak i zmagania regionalne czy wojewódzkie. Polskie wyścigi psów są zdarzeniami niekomercyjnymi i z założenia mają stanowić przede wszystkim rozrywkę dla psów oraz ich właścicieli i miłośników – brak atrakcyjnych nagród ma służyć zdrowej rywalizacji oraz zapobiegać przemęczeniu i niewłaściwemu traktowaniu psów.
Wyścigi chartów – rodzaje wyścigów
W ogólnej grupie zdarzeń, jaką są wyścigi psów można wyodrębnić sporo rodzajów rywalizacji, a najpopularniejszymi z nich są trzy, które opiszemy poniżej.
Wyścigi torowe
Wyścigi torowe to gonitwy polegające na rywalizacji maksymalnie sześciu psów, które ruszają do wyścigu z boksów startowych i podążają za sztucznym wabikiem (często sztucznym zającem) ciągniętym po torze lub poruszającym się po wewnętrznej stronie toru na specjalnie wykonanej bandzie. Wyścigi torowe przeprowadzane są na specjalnie stworzonym torze posiadającym licencję. Początkowo były to areny z trawiastą nawierzchnią i poziomymi zakrętami, jednak dziś najlepszym rodzajem są piaszczyste tory o specjalnie wyprofilowanych zakrętach – taka konstrukcja pozwala rozpędzonym chartom na pokonywanie łuków.
Długość toru wyścigowego jest zależna od tego, jaka rasa i jaki rodzaj psa bierze udział w gonitwie. Małe psy, takie jak whippet czy charcik włoski startują na torze o długości od 250 do 500 metrów, zaś borzoj, chart polski czy greyhound mają do pokonania dystans nawet 900 metrów. Obecnie standardowa szerokość toru to około 6 metrów na prostej oraz 8 metrów na zakrętach. Aby dany pies mógł startować w wyścigach torowych musi posiadać specjalną licencję wydaną przez odpowiednią organizację – do jej zdobycia chart musi dwukrotnie przebiec tor: najpierw sam, a później z innym, licencjonowanym partnerem. Oprócz tego musi być on odpowiednio przygotowany kondycyjnie, umieć wchodzić do boksu startowego, a także nic być lękliwy lub agresywny wobec innych startujących psów.
Coursing
Na czym polega coursing w wyścigach psów? Jest to konkurencja, w której charty także uganiają się za celem w postaci ciągniętego za sznurek wabika, jednak w tym przypadku rywalizacja nie odbywa się na torze, a na otwartym naturalnym terenie. Idealnym miejscem do przeprowadzenia wyścigu chartów typu coursing są piaszczyste lub trawiaste zbocza, łąki czy lekko pagórkowate tereny – im bardziej urozmaicone miejsce, tym ciekawsza gonitwa. Najważniejszą kwestią jest to, aby pole dla psów było pozbawione niewidocznych dla nich przeszkód i utrudnień, takich jak np. doły czy kamienie. Przeszkodami, które mogą, a nawet powinny znaleźć się na arenie wyścigu są za to naturalne przeszkody, do których zaliczyć można strumyki, krzaki czy drzewa – ważne, aby wszystkie one były wyraźnie widoczne dla rywalizujących psów.
Podczas coursingu psy wypuszczane są nie z boksów startowych, tylko z ręki, a ponadto zostają one wyposażone w specjalne czapraki lub obroże (w kolorze czerwonym i białym) oraz kagańce. Ten ostatni z atrybutów psów wyścigowych podczas coursingu jest istotny z tego powodu, że czasami nazbyt ambitne charty przegryzają linkę i kradną wabik po jego przechwyceniu.
Coursing jest ciekawym typem wyścigów chartów, ponieważ nie skupia się on tylko na szybkości, a ocenia wrodzone umiejętności psów, które można dostrzec podczas gonienia uciekającego w różne strony czy skaczącego wabika. W biegach za przynętą najpopularniejszą opcją jest zestawienie ze sobą dwóch chartów, a podczas rywalizacji sędziowie oceniają psią inteligencję, wytrzymałość, szybkość, zaciętość oraz zręczność. Każda z tych cech oceniana jest osobno, a sędziowie w poszczególnych rubrykach mogą przyznać po maksymalnie dwadzieścia punktów. Wyścig składa się z dwóch oddzielnych biegów, a po ukończeniu pierwszego organizatorzy modyfikują przebieg trasy.
Psy wyścigowe biorące udział w coursingu muszą posiadać licencję na ten rodzaj rywalizacji, a proces jej zdobycia przebiega podobnie, jak w przypadku licencji torowej – najpierw dany chart samodzielnie przebiega trasę i pokazuje zainteresowanie wabikiem, a później czyni to w asyście partnera (psa tej samej rasy posiadającego już licencję), kiedy to wykazuje brak agresji wobec innych zwierząt oraz pełne skupienie na celu w postaci przynęty.
W środowisku zajmującym się wyścigami psów uważa się, że coursing jest nie tylko rywalizacją, ale także świetną zabawą dla psów oraz doskonałą okazją do tego, aby wyżyć się i zaspokoić swoje łowieckie instynkty nie dokonując przy tym żadnych szkód. Mimo wielkiej żywiołowości cały proces jest w pełni bezpieczny i nadzorowany, dlatego właściciele psów oraz miłośnicy wyścigów mogą być spokojni o bezpieczeństwo startujących chartów.
Canicross
Canicross to zupełnie odmienne wyścigi, niż wyścigi torowe oraz coursing – w tym przypadku psy nie biegają wyłącznie w swoim towarzystwie, a startują razem z człowiekiem (zwanym w tym przypadku maszerem). Pies i maszer są połączeni ze sobą specjalną około 2,5-metrową smyczą z amortyzatorem, a zwierzę biegnąc z przodu pomaga swoim ruchem poruszającemu się za nim człowiekowi.
Zakłady bukmacherskie na wyścigi psów
Gonitwy odbywające się w Polsce nie posiadają wprawdzie pozwolenia na pojawianie się w ofertach bukmacherów, jednak nie zamyka nam to możliwości na obstawianie wyścigów psów. Legalni bukmacherzy pozwalają nam na to, by typować zdarzenia odbywające się za granicą, np. w Wielkiej Brytanii. Nic dziwnego, że wyścigi psów pojawiły się w ofercie bukmacherów – w niektórych krajach jest to niezwykle popularna rozrywka, czego przykładem niech będzie Australia. W tym właśnie kraju w 2014 roku psie wyścigi były drugim najchętniej typowanym rynkiem zdarzeń, a wartość zakładów z tej dziedziny przekroczyła 3 miliardy dolarów.
W Polsce coraz więcej legalnych bukmacherów oferuje swoim klientom obstawianie wyścigów chartów – takie zdarzenia pozwalają typować m.in. zakłady bukmacherskie Fortuna czy bukmacher STS. Za ich pośrednictwem typerzy mogą obstawiać bety np. na gonitwy w Palm Beach, Nottingham czy Sheffield.
[linkowanie wewnętrzne: Legalni bukmacherzy w Polsce – sprawdź listę]
Na co dokładnie można stawiać wybierając typy na wyścigi psów? Lista zdarzeń, jakie można typować wygląda następująco:
Zakład na zwycięzcę
Jest to najprostszy i zarazem najpopularniejszy z zakładów, jakie typerzy zawierają na wyścigi chartów. Ten typ betu polega na tym, aby poprawnie wytypować psa, który zwycięży w danej gonitwie.
Place
Ten rodzaj zakładu daje graczowi pewien bufor bezpieczeństwa – w tym przypadku należy poprawnie wytypować charta, który zajmie pierwszy lub drugie miejsce w gonitwie.
Show
W zakładzie Show wskazany chart musi zająć miejsce w przedziale 1-3, co daje typerowi jeszcze większy margines błędu. Ten rodzaj betu jest mniej ryzykowny i poleca się go przede wszystkim typerom, którzy nie posiadają aż tak dokładnej wiedzy na temat wyścigów psów.
Across the board
W zakładzie typu Across the board gracz stawiając na jednego psa może zgarnąć potrójną wygraną, jeżeli wytypowany przez niego pies zajmie pierwsze miejsce, ponieważ jednocześnie grane są tu zakłady na zwycięstwo, Show oraz Place. W przypadku drugiego miejsca gracz zgarnia wygraną za dwa zakłady, zaś przy miejscu trzecim wygrywa jeden zakład.
Pick 3
Jest to opcja, która znajduje uznanie głównie w oczach bardziej doświadczonych i znających się na wyścigach chartów graczy. Zakład Pick 3 jest równoznaczny z wytypowaniem psa, który odniesie zwycięstwo w trzech kolejnych gonitwach.
Pick 6
Jest to niemal dokładnie taki sam zakład, jak powyżej, z tą różnicą, że wybrany pies musi wygrać aż 6 kolejnych gonitw. Tutaj potrzebna jest prawdziwie ekspercka wiedza na temat tego rodzaju rywalizacji, jednak takie zakłady bukmacherskie na wyścigi psów są równoznaczne z bardzo atrakcyjnymi kursami i wysoką potencjalną wygraną.
Forecast
W zakładzie Forecast typer musi wskazać dwa psy, które ukończą wyścig na kolejno pierwszej i drugiej pozycji – kolejność jest tutaj kluczowa. To kolejny rodzaj zakładu, gdzie ryzyko jest duże, ale i stawki bardzo atrakcyjne.
Tricast
Podobny zakład jak w przypadku typu Forecast – tutaj zgodnie z nazwą gracz musi poprawnie wskazać trzy pierwsze na mecie psy (także zgodnie z kolejnością).
Trio
W zakładzie trio należy po prostu wskazać trzy najlepsze psy z danej gonitwy – tutaj nie jest brana pod uwagę kolejność, dlatego ryzyko oraz kursy są znacznie mniejsze.
Wirtualne wyścigi psów
Wyścigi psów w świecie rzeczywistym nie odbywają się aż tak często, dlatego fani spragnieni tego typu rywalizacji chętnie korzystają z oferty na wirtualne wyścigi chartów. Polegają one na tym, że specjalnie zaprogramowany system przeprowadza psie wyścigi w bardzo realistyczny sposób, co w połączeniu z zaawansowaną i nowoczesną oprawą graficzną wiernie odwzorowuje prawdziwe gonitwy. Co najważniejsze – wirtualne wyścigi chartów w zakładach bukmacherskich rozgrywane są na okrągło, dlatego jeżeli tylko gracz ma taką ochotę, może obstawiać gonitwy przez całą dobę w każdy dzień tygodnia.
Jak obstawiać wyścigi psów?
Oto kilka wskazówek i porad, które należy wziąć pod uwagę podczas zawierania zakładów na wyścigi chartów u bukmachera.
Znajomość tematyki oraz startujących psów
Podobnie jak w przypadku innych zdarzeń w zakładach bukmacherskich – niezwykle istotne jest posiadanie odpowiedniej wiedzy o danej dyscyplinie. W przypadku wyścigów psów warto dużo wiedzieć o startujących „zawodnikach”, ich poprzednich startach oraz statystykach, a także o właścicielu czy trenerze, którzy przygotowują swoje charty do zawodów. Szybkość, zwinność, a także przygotowanie to elementy, które będą niezwykle istotne przy prawidłowym obstawieniu wygranego psa.
Odpuść psy, które dawno nie startowały
Jeżeli wybrany przez Ciebie pies nie startował przy ostatni czas, to lepiej zrezygnuj lub zmień swój typ. Nawet najbardziej znane i cenione charty po dłuższej przerwie mogą nie być w najlepszej formie lub mogą być kontuzjowane, co znacznie zmniejsza ich szanse na dotarcie do mety w czołówce. W takim wypadku lepiej trochę odczekać i upewnić się, czy typowany pies na pewno znajduje się w odpowiedniej dyspozycji.
Wiek ma znaczenie
Dwa lub trzy lata to optymalny wiek dla psa, który ma osiągać szczyt formy. Zbyt młode lub stare charty mogą być wolniejsze i mniej wytrzymałe, a co za tym idzie – nie dają gwarancji wygranej, jeżeli się na nie postawi.
Zakład prosty to nie zawsze dobry wybór
Zakład prosty jest popularny i nie ma w nim nic skomplikowanego, jednak nie warto ciągle z niego korzystać. Czasami lepiej zminimalizować ryzyko i zapewnić sobie pewien margines błędu kosztem wysokości kursu.
Bierz pod uwagę pogodę
Warunki pogodowe są bardzo istotne – w przypadku deszczu lub grząskiej czy śliskiej nawierzchni trzeba wziąć odpowiednią poprawkę na swoje typy. Mówi się, że na nasiąkniętym wodą torze przewagę mają psy cięższe oraz startujące z wewnętrznego boksu.
Miejsce startu
Jest to niezwykle istotne i nie może być pomijane przez typera. Według statystyk charty, które ruszają z wewnętrznej części toru znacznie częściej osiągają czołowe lokaty w wyścigach, ponieważ łatwiej wejść im w pierwszy, bardzo istotny zakręt.
Obserwuj kursy
Czasami zdarza się, że kurs na danego psa z czasem regularnie maleje, co oznacza, że bukmacher ma swoje przecieki i szanse charta na wygraną stale rosną. W tym przypadku warto obserwować to zjawisko i w odpowiednim momencie złapać jak najlepszą stawkę.
Waga, czyli przewaga
Utarło się, że co jest cięższe, jest też wolniejsze. W przypadku wyścigu psów waga i masa psa może jednak pomóc – charty ścigając się często walczą, blokują czy przepychają się, dlatego większy i silniejszy pies będzie miał łatwiejszą drogę do zwycięstwa.